Insan gözü

Əvvəlcə bunu ifadə etmək başlamaq istəyirəm, insan gözü analoq bir quruluşdur və digital bir termin olan piksel ölçüsüylə ölçülməsi tam olaraq mümkün deyil. Beyindəki görmə mərkəzi gözlərdən gələn işıq məlumatını eynilə bir film pərdəsi kimi qəbul edə bilməz. Beyin gələn işıq məlumatını şərh görünüş meydana gətirər. Bu görünüş gözdən beynə gedən sinir hüceyrələrinin yəni neyronların sürətinə bağlı olaraq davamlı yenilənir.

Məsələn bunu FPS (frame per second) dəyəri olaraq göz önünə alsaq, bir video filmindəki 30FPS dəyəri gözümüzün görünüşü tamamilə axıcı olaraq görməsi üçün kifayətdir. Lakin bu hadisə, insan gözünün 30FPS olduğu mənasını verməz. İnsan gözünün də müəyyən bir eşik dəyəri vardır və o dəyərdən daha sürətli keçən bir cisimə baxdığında onun hərəkətini tuta və heç bir şey keçməmiş kimi görür. İndiki vaxtda istifadə edilən yüksək çəkiliş sürətinə sahib kameralar istifadə edilərək bir güllənin hərəkəti belə millisaniyə mərtəbəsində rahatlıqla araşdırılır.
İnsan gözünün sürəti üçün sadə bir test edə bilərik. Əvvəlcə CRT (balonlu) kompüter monitorunuzun şaquli darama tezliyini 60 Hzə gətirin. Bunun üçün, masaüstünə sağ düyməsini basıb Properties> Settings> Advanced> monitor ardıcılığını izləyib Hz nizamlarına çata bilərsiniz. 60 Hzə gətirdikdən sonra ekrana 30cm məsafədən baxarkən, monitorun yan tərəfində bir obyektə fokuslanır amma göz ucuyla da monitoru görün. Normalda düz baxarkən hiss etmədiyiniz ekran yeniləməsinin necə yuxarıdan aşağıya səpilərək səhifə-səhifə keçdiyini görəcəksiniz. Əgər normal baxarkən də 60 Hzi fərqinə bunu bir də 75 Hzdə keçir. Özüm 75 Hzə qədər fərqinə lakin 85 Hz və üstündə artıq səhifə-səhifə keçişləri görə bilmirəm. Gözün bu sürəti adamdan adama fərqlilik göstərə bilər. Gözləriylə davamlı ətraflı və hərəkətli şeyləri izləyən və işi gərəyi yüksək diqqətlə çalışan kəslərdə daha sürətli göz refleksləri görülər.
Gözümüzün işıq qəbul edicilərinin olduğu retina, sinir quruluşdan ibarət olan bir pərdədir. Retinadakı işıq qəbul ediciləri, rəqəmsal kameraların qəbul edicilərində olduğu kimi sayıla bilər böyüklükdədilər. Hətta, retinanın çuxur qismində (fovea) bu qəbul edicilərin sayları digər bölgələrə nisbətən daha çoxdur və retinanın üzərinə düşən işıq beyinə sıxışdırılaraq göndərilir. İşdə bu səbəblə gözümüz bəzən bizə oyun oynayar və şəkilləri olmadığı kimi görürük. Gözümüzdəki işıq qəbul edici hüceyrə sayı (ya da piksel deyin) müəyyən bir kritik dəyərin üstündə olduğu müddətcə görmə keyfiyyəti təsirlənməz. Çünki görünüşü beyin tamamlayır. Hətta tək gözümüz olmasa belə görünüş həllolma əmsalı azalmaz, yalnız dərinlik hissi itir. Retina "dəstə" olaraq adlandırılan və göz içindəki işıq hüceyrələrinin böyük qisminin xarab olduğu vəziyyətlərdə belə görünüşün bir qismini yoxdur görmürük. Bunu belə bənzədə bilərik: Əlinizdəki kameranın obyektinin yarısını bağlayırsınız amma ekranda görünüşü hələ tam görürsünüz; çünki kameranın prosessoru yoxdur qismi tamamlayır.
Gözün görmə tutumunun megapiksel olaraq ifadə edilə bilməsi üçün, gözdəki qəbulediciləri piksel olaraq düşünüb bir səhnəni beynin hansı detal səviyyəsində meydana gətirə test etmək lazımdır. İnsan gözü kiçik bir orqandır və üzərinə gələn işığın çox az bir miqdarı ilə bütün hər şeyi edir. Lakin yüksək megapiksel kameraların linzaları olduqca böyükdür və buna bağlı olaraq qaranlıq bir səhnədə insan gözünə müqayisədə çox daha çox işıqlanmış sahə görürlər. Bunu dəqiq olaraq söyləmək mümkündür ki, əgər göz böyüklüyündə bir lupayla ən yüksək megapiksel nisbətini götürüb fotoşəkili çəkib daha sonra insanın eyni mənzərəyə baxaraq gördüklərini müqayisə əminəm ki insan gözü daha çox detalı qəbul edib təyin. Digital maşının çəkdiyi fotoşəkil isə, zoom edilmədən insanın gördüyünə bərabər şəkildə göstərilib araşdırılsa çox daha az detal tuta aydın olacaq.
Bu səbəblə insan gözü süni lupaların görünüşüylə müqayisə edilə bilməyəcək qədər mükəmməl yaradılmış bir orqandır. Amma rəqəmsal bir məlumat olan megapiksel olaraq ifadə edilə bilər. Bunun hesablaması yuxarıda bəhs etdiyim şərtlər təmin edilsə, təxminən olaraq bir dəyər ortaya qoyularaq həyata keçirilə bilər. Amma megapiksel termininin əslində bir səhnədən alınan görünüşün neçə piksel ilə göründükdə ifadə edən bir anlayışdan başqa bir şey olmadığını ağılımızdan çıkarmamamız lazımdır. Təbii ki, nə qədər çox piksel olursa o qədər ətraflı görünəcək lakin bunun insan gözünə bərabər gələn nisbətiylə müqayisə üçün, mövzunu başlıca bir araşdırma mövzusu olaraq ələ alıb laboratoriya şərtlərində araşdırılması və təcrübələr edilməsi lazımdır.


http://www.bilgiustam.com/insan-gozu-kac-megapikseldir/