Fukuşima'ya Göndərilən Robotlar Öldü

Yaponiyada olan Fukushima Daiichi nüvə stansiyasının 2011-ci ildəki tümergimesinin (qeyri-kafi soyutma nəticəsində nüvə reaktor nüvəsinin böyük bir qisiminin ergimesi) reallaşdığı bölgəyə göndərilən robotların "öldüyü" bildirildi.
Uzaqdan idarəli robotların, sızmaqdadır olan həddindən artıq yüksək dozdaki radiasiyadan ötəri kabellərinin yox olduğu ifadə edildi. Çıxarılmağa illər alan bu robotlar, bu anda xaric olan soyutma hovuzlarının sualtı tunellərini üzmək və həddindən artıq təhlükəli yüzlərlə ərimiş yanacaq çubuğu baloncuğunu sökmək üçün hazırlanmışdı. Lakin görünüşə baxılsa, bunu çox yaxın zamanda bacara biləcəyi benzemiyorlar.



2011-ci ildə gəlmiş keçmiş ən şiddətli zəlzələlərdən birinin tetiklemesiyle ibarət 10 metrlik sunami, Fukuşima nüvə stansiyasını dövmüştü. Sunami yaratdığı təsir zərər görən stansiyaya radiasiya sızmasına, 19.000 insanın ölməsinə və 160.000 insanın da ev və iş yerlərinin yox olmasına səbəb oldu. Hadisənin üzərindən beş il keçdi amma stansiyanın baxımından məsul olan Tokio Elektrik Güc Şirkəti (Tepco) araşdırmaçıları, sahədə qalan həddindən artıq təhlükəli radioaktiv suyu və ərimiş yanacaq damcılarını necə temizleyeceğini düşünür. 1986-ci ildə yaşanan Çernobil fəlakətindən bu yana reallaşan ən böyük nüvə qəza qəbul edilən Fukuşima'yı təmizləmək üçün göstərilən səyin 30-40 il daha davam edə biləcəyini ifadə edir Peter Dockrill. Keçdiyimiz Yanvar ayında bu səyin bir hissəsi olaraq bölgəyə göndərilən robotlar da çox təəssüf ki işə yaramadı.

Necə təmizlənəcək?

Qrupun bu ana qədər tümergimeden geriyə qalan dağıntının təxminən 10% -i ilə ilgilenebildiği təxmin edilir. Ayrıca dekabr 2015 etibarilə, stansiyaya Sakit Okeanına az miqdarda da olsa radiasiyanın sızmağa davam etdiyi müəyyən olunmuşdu. Radioaktiv maddələrin A.B.D'nin qərb sahillərinə çatdığı da bilinir. Buna qarşı Tepco'nun izlədiyi yanaşmalardan biri, dünyanın ən böyük buzdan divarını inşa edərək, sızıntının yaxınlardakı yeraltı sularına bulaşmasını önləmək. Divar hələ tamamlanmadı amma bitdiyində də yalnız zərərin yayılmamasına qatqısı olacaq; orada onsuz da meydana gəlmiş vəziyyətdəki zərəri isə yaxşıya götürmüyor. Tepco'dan Naohiro Masuda nüvə stansiyaya girmənin həddindən artıq çətin olduğunu, ən böyük maneənin də radiasiya olduğunu ifadə edir. Hal-hazırda belə reaktorları yeraltı sularına və Sakit Okeanına radiasiya sızdırmağı davam etdirir.

Tepco, Reaktor 4 binasındakı soyutma hovuzunda olan yanacaq çubuq düzeneklerinden 1535 dənəsini soxmuş var. Bu nisbətən asan bir iş idi; çünki reaktörün radiasiya səviyyəsi daha aşağı idi. Bu səbəbdən insan işçilər toplanması prosesini daha yaxından izleyebilmişti. Həyata vida edən robotların göndərildiyi Reaktor 3 isə çox daha yüksək radiasiya səviyyəsinə sahib olduğundan insanlar yaklaşamıyor. Burada sökülməsi lazım olan 566 yanacaq bar olduğu sanılır. Yanacaq çubuqları əriyərək reaktor içindəki qablara bulaşdığında orada əslində tam olaraq neçə dənə olduğunu bilən kimsə yox.

Nə İnsan nə də Mexanika Dayanmıyor

Robotlar, reaktoru yaklaşmalarıyla birlikdə radiasiya səbəbiylə kabelləri yandı və istifadə edilə bilməz hala gəldilər. Hər biri gedəcəyi binaya xüsusi olaraq hazırlandığından istehsalları 2 ildə tamamlanan bu robotların işə yaramaz vəziyyətə gəlişi, Fukuşima'nın təmizlənməsi yolunda gözlənilməz bir gecikmə daha yaratmış oldu. Fukuşima bölgə müdiri Akiro Ono, bir an əvvəl hər şeyi təmizləmənin bir yolunu tapa bilməzlərsə saxlama tanklarının radioaktiv suyu dənizə sızdırmağa başlamasından ciddi şəkildə endişelendiğini dilə gətirdi.

Reaktor 3 binasını təmizləmək üçün daha güclü robotların mövcudluğunu hələ müəyyən deyil. İşin əsli, bu miqyasda bir rasyasyon səviyyəsinə müqavimətli robotlar edəcək texnologiyamız yoxdur. Hal-hazırda mövcud olan radiasiya dozası ölçən alətlərin hamısı Fukuşima'dan ən üst addıma atılır amma mühitdəki radiasiyanın, ölçü alətlərinin maksimumunun nə qədər üstündə olduğunu kimsə bilmir.

Bildiyimiz bir şey var ki, o da bu problemin çox yaxın zamanda həll edilə bilməyəcək olması. Əgər Ono'nun qorxduğu kimi tank sızıntısı da reallaşsa, planetdə bunun təsirlərini yaşamayan heç bir canlı qalmayacağını söyləyə bilərik. Artıq xüsusilə hamilə qadınların dəniz məhsullarından uzaq dayanması tembihleniyor, ki Fukuşima'dan əvvəl belə denizlerimin döl zərər verməyə çatacaq qədər kirliydi.



qaynaq --- http://www.fizikist.com/fukusimaya-gonderilen-robotlar-oldu/