Su heyatdi suyun xüsusiyetleri

Suyun xüsusiyyəti izah edilərkən dadının və qoxusunun olmadığı deyilər.
Amma bir yaz günü içdiyimiz suyun şəkərdən belə şirin olduğunu hamımız bilirik.
Hər yerdə mövcuddur .Bomboş və daş divardan edilmiş bir otaq içində dayansaq belə su vardır.
Harada mi? Kəndimizdə. Çünki bizlərin% 65 'ini su meydana gətirər.
Bu nisbət patateste% 80, pomidorda% 95 'e çıxar.

*
Xeyli çox maye maddə Donduğunda% 10 qədər həcm itirər.
Su da elədir, amma bir baxıma da elə deyil.
Çünki tam donma nöqtəsində maraqlı bir fiziki xüsusiyyət qazanaraq genişləndirir.
Donma əməliyyatı bitib katılaştığında köhnəsindən% 10 daha hacimlidir.
Buzun bu xüsusiyyəti çox əhəmiyyətlidir .Zira suyun üzərində qalmasını təmin edər.
Səbəbi isə sudan daha az sıx olmasıdır.
1 dm3 buz, 0, 9 dm3 qisimi su səthinin altında qalmaq üzrə suya batır.
Batan qisim səbəbiylə 0, 9 dm3 su ilə yer dəyişdirir.
Yer dəyişdirən su 1 dm 3 buzun hamısı qədər ağırlıqdadır.
Beləcə su, buzu, 0, 1 dm3 qismi suyun üstündə qalacaq şəkildə yüzdürür.
Tərsi olsaydı, yəni buz batsaydı, göllər və dənizlər diblərindən başlayaraq donarlardı.
*
Bir oksigen atomu ilə ona bağlanan iki hidrogen atomu su molekulu meydana gətirər.
Oksigen yanmağı təmin edən elementdir. Hidrogenin şəxsən özü yanıcı xüsusiyyətdədir.
Yanmağa meylli bu iki element uyğun nisbətdə birləşincə atəş söndürücü hala gəlmiş olur.
Hidrogen atomları oksigen atomlarına möhkəmcə bağlanarlar.
Amma digər su molekulları ilə də toz bağlar qurarlar.
Bir su molekulunu işarələyib onu müşahidə düşünək.
Onun bağlı olduğu molekulu buraxıb digərinə bağlandığını görürdük.
Qısa bir müddət sonra onu buraxıb bir başqasına bağlanacaq .Böyle sürüb gedər.
Bir stəkan içindəki suyun sakit bir şəkildə dayanır görünməsi aldadıcıdır.
Halbuki içindəki hər molekul bir saniyə içində milyardlarla dəfə başqa molekulla əlaqə qurar.
*
Molekulların bir-birləriylə möhkəm olmayan əlaqələri eyni zamanda güclü olmalarını da təmin edər.
Suyun səthindəki müqavimət bu səbəblə meydana gələr.
Bir su birikintisinin səthindəki molekullar, alt və yan taraflardaki molekullar ilə əlaqəlidir.
Amma bunların əlaqələri, üst hissəsindəki hava molekulları ilə meydana gətirdikləri bağlardan daha güclüdür.
Bu bağlılıq, bir böcəyi daşıya biləcək qədər güclü bir zar yaradar.
Əgər üzmə hovuzuna karınüstü atlarsanız bu zar müqaviməti üzündən Göbeğime acır.
*
Elm adamları yerküredeki su miqdarının 1, 3 milyard kub kilometr olduğunu söyləyir.
Bu miqdar sabitdir, azalmaz və ya artmaz. Bunun böyük qisimi okeanlara aiddir.
Hal olaraq belirtirseniz, yer üzündəki bütün suların% 97 'si dənizlərdə olur.
Geriyə qalan% 3 miqdarındakı su şirindir, onun da çoxu buz layları halındadır.
Su heyatdi
QAYNAQ
A Short History of Nearly Everything

su