Yuxu görən beyin yaddaşı qoruyur

Elm insanlarının etdiyi bir araşdırma, yuxu görən beynin yaddaşı qoruduğunu ortaya qoydu.
Science elm jurnalında nümayiş olunan məqaləyə görə yuxunun yuxu görülən qisimi olan, gözlərin sürətlicə oynatıldığı REM mərhələsində ritm pozulsa yaddaş itkinləri yaşana bilir.

Siçanlar üstündə edilən təcrübələrdə beyin funksiyaları REM əsnasında dayandırılmış siçanlar, dərhal ardından edilən yaddaş testlərində müvəffəqiyyətsiz oldular.
REM yuxusu əsnasında insanlar yuxu görür ancaq yuxuların, yeni xatirələrin yerləşməsi mövzusunda əhəmiyyətli olub olmadığı bu günə qədər yanıtlanmamıştı.
Son araşdırmalar REM xarici dərin yuxuya odaklanmıştı.
Dərin yuxu əsnasında beyin hüceyrələri yaddaşı gücləndirir və o günkü təcrübələri yenidən yaşadan müxtəlif qəlibləri odlayır.
REM yuxusu əsnasında gözlərimiz hərəkət edir və əzələlərimiz gevşiyor amma beynin tam olaraq nə etdiyi sirrini qoruyur.
Bu yuxu növü bütün heyvanlar dünyasında, məməlilərdə, quşlarda hətta sürünənlərdə belə görülə bilir.
Xüsusilə də heyvanlarda REM mərhələləri çox qısa davamlı olduğu üçün və digər fəsadlar səbəbiylə bu yuxunun təsirlərini ölçmək çətindir.
REM yuxusuna dalmış insanları və heyvanları oyandırmaq stressə və yaddaş testlərini də pozan problemlərə səbəb olur.
REM yuxusu yaddaşı gücləndirir
Kanadada McGill Universitetində çalışan Dr. Sylvain Williams birbaşa yatan beynə müdaxilə etməyə qərar verdiklərini söyləyir.
BBC-yə danışan Williams "siçan REM yuxu pozmaq üçün bir üsul istifadə" dedi.
"Optogenetics" adında bir sistemi istifadə edən Williams və qrupu, siçanlarda müəyyən sayda bir hüceyrəyə, beyinlərinə yerləşdirilən kiçik bir optik lif sayəsində işıq tutmuşlar.
Araşdırmaçılar işığı yaktıklarında "teta titrəşmələri" adı verilən müəyyən bir beyin ritmi böyük ölçüdə azalmış.
Əgər bu müdaxilə siçanın REM yuxusuna bərabər gəlmişsə bunun nəticələri olmuş.
Dr. Williams "REM yuxusundakı fəaliyyəti dayandırmaq, xüsusilə yaddaşın meydana gəlməsi və güclənməsini maneə törədir" deyir.
Məsələn yeni bir obyektlə bir gün əvvəl gördüyü obyekt eyni anda siçana göstərildiyində, siçan tanımadığı obyektə odaklanacağına hər ikisini də araşdırır.
REM yuxusunun yeni xatirələri yerləşdirməsi üçün kritik olduğu görülür. Williams, bunun yanıtladığından daha çox sual yaratdığını söyləyir.
Əgər dərin yuxu yaddaşı güçlendiriyorsa REM yuxusunun əsl vəzifəsi nə?
Williams, "Bu anda iki mərhələ arasındakı fərqi bilmirik. Amma REM yuxusunun ana bir rolu olduğunu öyrənmək çaşdırıcı bir xəbər" deyir.
Araşdırma ağlını itirmə və digər yaddaş problemləri yaşayan xəstələrdə araşdırılmağa dəyər ola bilər.
Williams, "Xüsusilə Alzheimer xəstələrində bu normal fəaliyyətin necə təsirləndiyini və yaddaş pozulmalarına necə qatqısı olduğunu görmək maraqlı ola bilər" deyir